Mikan i Sara: Budućnost opstanka surog orla u Srbiji
Arilje-Proteklog vikenda je na području Specijalnog rezervata prirode Veliki Rzav postavljen satelitski odašiljač na mladuncu surog orla, što predstavlja drugo obeležavanje ove retke i strogo zaštićene vrste u Srbiji.
Suri orlovi krstare nebom iznad područja Velikog Rzava duže od jednog veka. Naime, još 1897. godine je čuveni Otmar Rajzer zabeležio njihovo prisustvo za vreme svog putovanja kroz Srbiju, a naš čuveni ornitolog Sergej Matvejev je 50-tih godina prošlog veka takođe pisao o prisustvu ove populacije na području Rezervata.
Telekom Srbija je kompanija koja nastoji da ostvari dugoročnu održivost, ne samo uvođenjem poslovnih praksi za smanjenje negativnih uticaja na životnu sredinu i klimatske promene, već i kroz aktivno učešće u očuvanju biodiverziteta.
‘’Realizacijom ekološkog projekta „Nijedna vrsta ne umire sama“, do sada smo podržali programe monitoringa i zaštite sedam vrsta ptica i pet vrsta sisara, ključnih za očuvanje ekološke ravnoteže“, izjavio je Zoran Karić, stručnjak za zaštitu životne sredine u Telekomu Srbija.
A upravo uz pomoć ove kompanije, članovi ekološkog udruženja “Čuvari prirode” iz Požege su prošle godine prvi put u Srbiji satelitskim odašiljačem obeležili mladunca surog orla (Aquila chrysaetos), ženku Saru, i već godinu dana prate njeno kretanje.
“Inače, udruženje aktivno radi na zaštiti surog orla i praćenju njegove populacije u zapadnoj i jugozapadnoj Srbiji, uz veliku podršku drugih udruženja i nadležnih institucija. Ove godine smo se odlučili da satelitski odašiljač postavimo na mladunca jednog od dva para koji se uspešno gnezde na području Rezervata, a koje zajedno sa ekološkim udruženjem Rzav iz Arilja, pratimo dugi niz godina”, naglasio je Brano Rudić iz ekološkog udruženja ‘’Čuvari prirode’’ iz Požege.
Ovaj nimalo lak poduhvat po teško pristupačnom terenu, ne bi bilo moguće izvesti bez stručnih saradnika i naučnika Insituta za multidisciplinarna istraživanja iz Beograda, koji su obezbedili potrebnu dokumentaciju i odobrenje Ministarstva zaštite životne sredine, i uz podršku stručnog saradnika Zavoda za zaštitu prirode Srbije, izveli akciju spuštanja do gnezda i mladunca (koji je dobio ime ‘’Mikan’’), i obeležili jedinku nožnim prstenom.
Đurđe Đuković iz Ekološkog udruženja Rzav podseća da je za Specijalni rezervat prirode ‘’Veliki Rzav’’ pokrenut postupak zaštite još 2022. godine i da je usvajanje Uredbe korak koji se očekuje od Vlade Republike Srbije narednih meseci, a koja će omogućiti što pre sprovođenje aktivnih mera zaštite koje su definisane studijom zaštite, čime će se doprineti zaštiti celog područja kao i pojedinih ugroženih vrsta kao što su suri orao i beloglavi sup.
‘’Njihove populacije su najviše ugrožene gubitkom staništa, nedostatkom plena i hrane, uznemiravanjem, krivolovom i trovanjem. Satelitsko praćenje jedinki omogućava detaljno proučavanje njihovog kretanja i ponašanja, što je od izuzetnog značaja za sagledavanje faktora ugrožavanja i planiranja konkretnih mera zaštite. Još jedna od mera zaštite ptica grabljivica na kojoj radimo, a koja će značajno unaprediti njihov status je uspostavljanje hranilišta na području Velikog Rzava. Takvo hranilište ne samo da će doprineti pticama, nego će i smanjiti konflikte između meštana i ovih populacija i olakšati zbrinjavanje životinskog otpada sa teritorije opštine Arilje”, zaključuje Đuković.
Brojnost ove populacije u zapadnoj Srbiji iznosi oko 35 parova, a do sada su od ptica grabljivica, u program praćenja pomoću satelitske telemetrije ušli beloglavi sup, orao krstaš i zmijar.
Podaci o Mikanovu kretanju putem satelitske telemetrije, kao savremene metodologije u monitoringu ugroženih vrsta, biće korišćeni za njegovu zaštitu i u naučne svrhe, jer ovakav način monitoringa omogućava i praćenje ponašanja i kretanja kao i kontrolu jedinki u realnom vremenu i brzo reagovanje u slučaju potrebe.
